Szanowni Państwo!
Dziękujemy wszystkim uczestnikom XVI edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Esej
„IDŹ, BIEGNIJ, JEDŹ: PODRÓŻOWANIE DLA PODRÓŻOWANIA W KSIĄŻKACH OLGI TOKARCZUK ”.
Werdykt jury
Jury w składzie:
dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO – przewodniczący
dr hab. Adrian Gleń, prof. UO [UO],
dr Sławomir Kuźnicki [UO]
W dniu 6. grudnia 2019 roku zdecydowało przyznać następujące nagrody:
I kategoria (uczniowie szkół średnich)
I miejsce – Dagmara Homa (Milówka) [godło: Arahja]
II miejsce – Anna Prus (Warszawa) [godło: Kot]
III miejsce – Alicja Kowalczyk (Kluczbork) [godło: qualli]
dwa równorzędne wyróżnienia:
Maja Knop (Opole) [godło: prymulka]
Kamil Malcharek (Krapkowice) [godło: Dąb]
II kategoria (studenci)
I miejsce – Łukasz Barys (Pabianice) [godło: Hipopotam Hipochondryk]
II miejsce – Katarzyna Horabik (Kraków) [godło: Szerelmes]
III miejsce – Weronika Pałczak (Szczecin) [godło: TUPT]
dwa równorzędne wyróżnienia:
Julia Rossa (Opole) [godło: Sevillana]
Maria Kuszyńska – (Międzyrzecz) [godło: KOTWICA]
W imieniu kapituły jury –
dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO
Opole, 6 grudnia 2019
Gratulujemy!
Poniżej zamieszczamy zwycięskie eseje
I kategoria [uczniowie szkół średnich]
I miejsce
II miejsce
III miejsce
II kategoria [studenci]
I miejsce
II miejsce
III miejsce
Szczegółowe uzasadnienie werdyktu jury
I kategoria [uczniowie szkół średnich]
Miejsce I – Dagmara Homa (Milówka) [godło: Arahja]
W wyróżnionej główną nagrodą pracy odnajdujemy szereg interesujących rozważań na temat toposu podróży i motywu homo viator pojawiających się w twórczości Olgi Tokarczuk. Autorka nagrodzonej rozprawki podkreśla kosmopolityczny wymiar utworów polskiej Noblistki, zarówno tych wczesnych (tu przede wszystkim powieściowy debiut Podróż ludzi Księgi), jak i najnowszych, z monumentalnymi Księgami Jakubowymi na czele. W pracy przekonująco dowodzi się, że podróżowanie to coś więcej niż zwykłe przemieszczanie się w przestrzeni – to również, a może przede wszystkim, poszukiwanie prawdy o nas samych, kwestionowanie własnej tożsamości i ról narzucanych przez społeczeństwo, wreszcie odkrywanie Innego i wciąż ponawiany wysiłek otwierania się na to, co odmienne, nowe, nieprzystające do dotychczasowych sposobów rozumienia świata. Nagrodzona praca zawiera wiele ciekawych intuicji i spostrzeżeń, bez wątpienia stanowi też interesujące odczytanie twórczości autorki Biegunów.
Miejsce II – Anna Prus (Warszawa) [godło: Kot]
W wyróżnionej pracy twórczość Olgi Tokarczuk (ściśle rzecz biorąc, powieści Podróż ludzi Księgi i Bieguni) interpretowana jest na tle serii impresyjnych uwag dotyczących podróży jako kategorii egzystencjalnej i poznawczej. Podróżowanie może mieć charakter przypadkowy, może też oznaczać wysiłek poszukiwania siebie i zdobywania; można w nim doszukiwać się znaków ciągłości pokoleniowej (Autorka nawiązuje w tym kontekście do Podróży z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego), z drugiej zaś strony można w nim widzieć chęć uwolnienia się od bagażu własnej przeszłości i własnych wspomnień (tu z kolei mamy nawiązanie do Ostatniego rozdania Wiesława Myśliwskiego). Za atut wyróżnionej rozprawki należy uznać umiejętność łączenia interpretacji krytycznoliterackiej z intuicjami na temat kondycji ludzkiej pojmowanej jako niekończący się i niezamknięty proces.
Miejsce III – Alicja Kowalczyk (Kluczbork) [godło: qualli]
Autorka wyróżnionej pracy, odchodząc od słownikowej definicji podróży jako przemieszczania się w przestrzeni i poznawania nowych miejsc, interpretuje dwa wybrane przez siebie utwory Olgi Tokarczuk (opowiadanie „Wyspa” i powieść Bieguni) w kontekście idei podróży jako „wewnętrznej pielgrzymki”, dalekiej i nieprzewidywalnej wyprawy „w głąb umysłu”. Kontekst ten zostaje ciekawie nakreślony – już to przez odwołania do filozoficznych intuicji Martina Heideggera (otwarty charakter ludzkiej kondycji/egzystencji) i Zygmunta Baumana (idea płynnej tożsamości), już to przez opisany na początku tekstu przykład Jana Meli, niepełnosprawnego zdobywcy biegunów, dla którego podróż to przede wszystkim stan umysłu, wysiłek woli i chęć przekroczenia własnych ograniczeń. Dojrzała, niebanalna próba krytyczna.
Dwa równorzędne wyróżnienia:
Kamil Malcharek (Krapkowice) [godło: Dąb] – za ciekawe rozważania na temat stagnacji, chaosu i niekwestionowanych atutów życia w ciągłej podróży;
Maja Knop (Opole) [godło: prymulka] – za umiejętność wpisania twórczości Olgi Tokarczuk w liczne konteksty literackie, kulturowe i filozoficzne.
II kategoria [studenci]
Miejsce I – Łukasz Barys (Pabianice) [godło: Hipopotam Hipochondryk]
Praca ta zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych zgłoszonych w tej kategorii tekstów. Skupiając się na Podróży ludzi Księgi i Biegunach, Autor odkrywa znaczenia żywiołu podróży nie tylko dla Tokarczuk, ale też – a może przede wszystkim – dla nas. Prowadząc nas sprawnie i ze swadą poprzez wędrówki bohaterów obu wspomnianych powieści, praca również nas, czytelników, zabiera w swoistą tułaczkę, która w zasadzie mogłaby nie mieć końca.
Miejsce II – Katarzyna Horabik (Kraków) [godło: Szerelmes]
W pracy tej, zatytułowanej Kiedy wyruszam w podróż, znikam z map, Autorka za zadanie obrała sobie wprowadzenie nas w pewien rodzaj transu wywołany czy to stukotem kół pociągu, czy też mijanymi za oknem obrazami. Dobrze to współbrzmi z odczytaniem motywu podróżowania w prozie Tokarczuk, który – tak jak w życiu – przybiera formę rytuału prowadzącego nas w kierunku jakiegoś wyższego poziomu (nie)świadomości.
Miejsce III – Weronika Pałczak (Szczecin) [godło: TUPT]
Praca nr 18 zaskakuje głębią filozoficznego namysłu nad miejscem człowieka w świecie i miejscem ruchu w człowieku. Autorka brawurowo osadza te fundamentalne pytania w powieściach Tokarczuk, uwypuklając w swojej interpretacji właśnie te, zdecydowanie najistotniejsze, wątki prozy noblistki.
Dwa równorzędne wyróżnienia:
Julia Rossa (Opole) [godło: Sevillana] – za próby odkrywania wielowymiarowości fenomenu współczesnego podróżowania w prozie Tokarczuk;
Maria Kuszyńska (Międzyrzecz) [godło: KOTWICA] – za ubranie swoich rozważań o Tokarczuk w formę poetyckiego dziennika z podróży.