Szanowni Państwo!
Dziękujemy wszystkim uczestnikom XX edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Esej „Świat Witkacego”. Gratulujemy! Poniżej werdykt Jury wraz z uzasadnieniem.
Jury w składzie:
dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO – przewodniczący
dr hab. Adrian Gleń, prof. UO
dr Sławomir Kuźnicki [UO]
w dniu 8 stycznia 2024 roku zdecydowało przyznać następujące nagrody:
I kategoria [uczniowie szkół ponadpodstawowych]
I miejsce – Julia KACZMARSKA
Praca Julii Kaczmarskiej na tle pozostałych zdecydowanie wyróżnia się dojrzałością wywodu. Bo choć jej podstawą jest ciekawa i wnikliwie przeprowadzona prezentacja najważniejszych elementów „filozofii” bohatera – głównie chodzi tu o skomplikowaną relację jego sztuki z zasadami rządzącymi rzeczywistością – to wywód Autorki nie ogranicza się tylko do suchej analizy twórczości Witkacego. Wręcz przeciwnie: jest niejako przyczynkiem do krytycznej zadumy nad naszym tu i teraz. Tym samym Autorka wyświadcza pisarzowi przysługę chyba największą, a mianowicie udowadnia, że Witkacy nie tylko pozostaje szalenie aktualny, ale też może okazać się jak najbardziej atrakcyjny dla młodych czytelniczek i czytelników.
II miejsce – Natalia NOWAK
Wydaje się, że Natalii Nowak, laureatce II miejsca Konkursu na Esej, udało się udowodnić aktualny wymiar twórczości Witkacego. W dość erudycyjny sposób ukazuje znaczenie bohatera dla różnych aspektów teraźniejszości: od doświadczenia jednostkowego, do szerokiego, kulturowego oddziaływania jego myśli. Autorce udaje się to osiągnąć głównie przez podkreślenie programowej różnorodności wpisanej w aktywność twórczą Witkacego. Można wręcz odnieść wrażenie, że obcowanie z Witkacym jest dla niej doświadczeniem na wskroś synestezyjnym, nieograniczającym się tylko do lektury tekstów. Może właśnie w tym tkwi klucz do Witkacego XXI wieku.
III miejsce – Weronika BĄK
Praca Weroniki Bąk nie tyle skupia się na współczesnej atrakcyjności Witkacego, co na jego ponadczasowości, która wymyka się kategoriom przeszłości czy przyszłości. Zresztą o owo zaburzenie czasowości Autorce zdaje się przede wszystkim chodzić, gdy w chaosie myśli Witkacego dopatruje się tego najbardziej magnetycznego elementu jego postawy twórczej. To właśnie o owo tarcie i iskrzenie przecież chodzi i zawsze chodziło. Tym samym, chaos Witkacego staje się nieustannym nowym początkiem, zapładniającym kolejne pokolenia czytelniczek i czytelników.
II kategoria [studenci]
I miejsce – Aleksandra ORLIKOWSKA
Nagrodzony pierwszym miejscem esej o Matce Witkacego to ciekawy, niebanalny tekst wpisujący się w tradycję écriture féminine – pisania cielesnego, czerpiącego z doświadczeń ciała (przede wszystkim kobiecego), wyłamującego się z reżimu i dyktatu zdania, składni, konwencji. Autorka – mówiąca od siebie, ale także poprzez siebie, czasami zaś, przewrotnie i przekornie, do „innej” siebie – czyta dramat Witkacego w duchu Rolanda Barthesa i Hélène Cixous, mistrzów (choć może raczej mistrzynie) dyskursu miłosnego, otwartego na dotyk, traktującego tekst jako sferę przede wszystkim erogenną. Czy da się tak interpretować utwory zakopiańskiego dziwaka? Efektowny esej Aleksandry Orlikowskiej dowodzi, że jest to możliwe.
II miejsce – Aleksandra CZATROWSKA
„Jestem częścią świata, który nie jest częścią mojego świata” – tak Aleksandra Czatrowska zaczyna esej wyróżniony drugą nagrodą. Esej poświęcony jest programowi estetycznemu i krytycznemu Witkacego, przede wszystkim koncepcji Czystej Formy i formalistycznemu postulatowi „wielości w jedności”. To kompetentny, dobrze uzasadniony i interesująco napisany tekst. Autorka proponuje „czytanie Witkacym” (w odróżnieniu od „czytania Witkacego”), a następnie w przekonujący sposób pokazuje, że taka lektura może nam całkiem sporo powiedzieć także o samym autorze Szewców.
III miejsce– Wiktor BOROWSKI
Wyróżniony trzecią nagrodą esej Wiktora Borowskiego traktuje o tkwiącym w dziele Witkacego potencjale transgresji – twórczej, egzystencjalnej, metafizycznej. Zamiast o potencjale można tu mówić o wirusie, taką metaforę (a może metonimię) proponuje bowiem sam Autor. Nagrodzony tekst nie stawia jakiejś jednej tezy, raczej krąży wokół kilku wybranych zagadnień krytycznych (szczególnie interesująco wybrzmiewają uwagi o Jedynym wyjściu). Autor eseju broni literatury otwartej i przyjaznej dla czytelnika: „twórczość Witkacego to labirynt, którego korytarze można odkrywać latami”.
W imieniu kapituły jury –
dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO
Opole, 8 stycznia 2024
