You are currently viewing XIV edycja ogólnopolskiego konkursu na esej – werdykt

XIV edycja ogólnopolskiego konkursu na esej – werdykt

XIV edycja ogólnopolskiego konkursu na esej [w roku 2017]: 

„Czy Stanisław Lem przewidział nasz świat?”

Werdykt jury

Jury w składzie: dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO – przewodniczący
dr hab. Adrian Gleń [UO],
dr Sławomir Kuźnicki [UO]

w dniu 15. grudnia 2017 roku zdecydowało przyznać następujące nagrody:

I kategoria [uczniowie szkół ponadgimnazjalnych]

I – 4 [godło: Yagi]
II – 3 [godło: Vade mecum]
III – 6 [godło: LIL POLON]

oraz
dwa równorzędne wyróżnienia: 2 [godło: Tapczan]; 14 [godło: Alfa]

II kategoria [studenci]

I – 6 [godło: Samowyzwalacz]
II – 1 [godło: Ronar]
III – 7 [godło: Wiga]

oraz
dwa równorzędne wyróżnienia: 8 [godło: Rysiówna ]; 10 [godło: Corcoran]

W imieniu kapituły jury –
dr hab. Jacek Gutorow, prof. UO

Opole, 15 grudnia 2017

 

 

Szczegółowe uzasadnienie werdyktu jury

I kategoria [uczniowie szkół ponadgimnazjalnych]

I miejsce – 4 [Yagi]

            Autor(ka) wyróżnionej główną nagrodą pracy zastanawia się nad obecnymi w pisarstwie Stanisława Lema wątkami socjologicznymi, etycznymi i politycznymi, podkreślając zwłaszcza ich spory profetyczny potencjał i zwracając uwagę na ich nieoczekiwaną aktualność. W przedstawionym szkicu, w którym odnajdziemy interesujące odniesienia do takich powieści jak Powrót z gwiazd, Pokój na ziemi i Golem XIV, na szczególną uwagę zasługuje nieoczywistość krytycznych konstatacji i umiejętność budowania przekonującej argumentacji. Przemyślany, wyważony, dobrze napisany tekst, w którym żywioł interpretacyjny pojawia się na tle ciekawych spekulacji o nieco ogólniejszym charakterze.

 

II miejsce – 3 [Vade mecum]

            Frapujący tekst poświęcony kwestiom komunikacji międzyludzkiej i rozumienia w perspektywie propozycji, jakie Stanisław Lem wysunął w zbiorze Summa technologiae. Autor(ka) dowodzi, nader przekonująco i w oparciu o konkretne fragmenty Lemowych dzieł, że w sferze społecznej komunikacji mamy do czynienia z postępującą piktogramizacją i ikonizacją języka. Procesy te, obecnie wyraźne i niepodlegające dyskusji, zostały przez autora Solaris przewidziane już w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Ciekawy, kompetentny, dobrze napisany szkic krytyczny.

 

III miejsce – 6 [Lil Polon]

            Ostatni z nagrodzonych szkiców podejmuje próbę spojrzenia na twórczość Stanisława Lema z perspektywy egzystencjalistycznej. Mamy zatem analizę fenomenu „wrzucenia w świat”, przy czym w historiach opowiadanych przez krakowskiego pisarza jest to zazwyczaj świat nieznany, obcy, niedający się oswoić, zmuszający bohaterów do zmierzenia się z tym, co radykalnie odmienne, czasami nawet groźne i przerażające. Mówiąc inaczej, autor(ka) nagrodzonego tekstu czyta Lema jako „futurologicznego psychologa i socjologa”, jego utwory zaś – jako pogłębione analizy psychologiczne, nie zaś jedynie wizje technologii przyszłości.

 

2 równorzędne wyróżnienia:

2 [Tapczan]

            Za ciekawą, niebanalną i skrupulatną interpretację Solaris Stanisława Lema.

 

14 [Alfa]

            Za wnikliwą, przemyślaną lekturę opowiadania Stanisława Lema zatytułowanego „Czy pan istnieje, Mr Johns?”

 

 

 

II kategoria [studenci]

 

I miejsce – 8 [Samowyzwalacz]

            Wyróżniona główną nagrodą praca zawiera wnikliwą i kompetentną analizę Golema XIV, jednego z mniej znanych, a w każdym razie mniej popularnych, utworów Stanisława Lema. Autor(ka) sytuuje ten tekst w szerokim kontekście wyznaczanym przez takie tytuły jak God and Golem, Inc. Norberta Wienera czy Samolubny gen Richarda Dawkinsa, a następnie dowodzi, nader przekonująco i w serii błyskotliwie przeprowadzonych interpretacji, że polskiego pisarza można uznać nie tylko za wizjonera świata przyszłości, lecz również za pioniera współczesnych teorii transhumanistycznych. Dodatkowym atutem nagrodzonego tekstu są także odkrywcze uwagi dotyczące pojawiających się w utworze Lema kwestii retoryki narracyjnej i statusu narratora

 

II miejsce – 1 [Ronar]

            W nagrodzonym eseju mamy bardzo ciekawą próbę zarysowania dyskusji, jaka mogłaby odbyć się pomiędzy Stanisławem Lemem i Leszkiem Kołakowskim. Jej ogólny zarys odnajdujemy w krytycznych uwagach wysuniętych pod adresem Lema przez autora Horror metaphysicus. Jak przekonująco dowodzi autor(ka) pracy, sformułowany przez Kołakowskiego zarzut płytkiego, ograniczonego scjentyzmu nie wytrzymuje konfrontacji z wielotorową, pogłębioną wizją rozwijaną przez Lema w tekstach fabularnych i krytycznych; wizją wyrastającą nie ze spekulacji pisarza określanego (jakże niesłusznie) mianem pisarza fantastyczno-naukowego, lecz z uważnej obserwacji otaczającego świata i zachodzących w nim procesów. Ciekawy, przemyślany, dobrze napisany szkic krytyczny.

 

III miejsce – 7 [Wiga]

            Autor(ka) nagrodzonej praca interpretuje twórczość Stanisława Lema w kontekście pytań antropologicznych, odwołujących się do pochodzenia i przyszłości istoty ludzkiej i ludzkiej społeczności. Dostrzega w niej także spory potencjał paraboliczny, pozwalający traktować dzieło Lema jako diagnozę o ambicjach uniwersalnych, niekoniecznie profetycznym czy związanym z rozwojem współczesnych technologii. Lem wyłaniający się z przedstawionego eseju to nie tyle błyskotliwy futurolog (jakim niewątpliwie był), co nieco sceptyczny filozof i diagnosta, a przy tym intelektualista świadom własnych ograniczeń. Ciekawy, zajmujący i kompetentny szkic krytyczny o charakterze syntetycznym.

 

2 równorzędne wyróżnienia:

8 [Rysiówna]

            Za erudycyjną i przekonującą wypowiedź o profetycznym wymiarze twórczości Stanisława Lema.

 

10 [Corcoran]

            Za udaną próbę odczytania Solaris Stanisława Lema w perspektywie pytań filozoficznych.